بلاگ

فلور میکروبی دهان
مقدمه
فلور نرمال دهان انسان بسیار پیچیده است و شامل بیش از 200 گونه باکتری می باشد. ترکیب فلور دهان ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله بهداشت دهان، ژنتیک، سن، جنس، استرس و رژیم غذایی فرد قرار بگیرد. در هنگام تولد، غشای مخاطی دهان و حلق اغلب استریل است اما با عبور از مجرای زایمان 4 تا 12 ساعت بعد از تولد آلوده می شود. با رشد دندان ها ممکن است شرایط برای رشد میکروارگانیسم ها مناسب شود.

[vip-members]

ترکیب فلور میکروبی دهان
باکتری، قارچ، ویروس، مایکوپلاسما، پروتوزوا
بیش از 200 گونه باکتری از فلور دهان جدا شده است، با این حال فلور دائمی دهان از 20 نوع باکتری تشکیل شده است.
فلور میکروبی دهان شامل کوکسی های گرم مثبت، کوکسی های گرم منفی، باکتری های گرم مثبت ، باکتری های گرم منفی می باشد.
کوکسی های گرم مثبت
کوکسی های گرم مثبت شامل استرپتوکوک ها و استافیلوکوک ها هستند.
استرپتوکوک
• S.mutans
• S.sanguis
• S.mitis
• S.milleri
• S.salivarius
S.mutans
علت اصلی پوسیدگی ، دارای توانایی سنتز پلی ساکارید، کمک به شکل گیری پلاک میکروبی
s.sanguis
استقرار در سطوح دندان ها، توانایی سنتز پلی ساکاریدها، در افراد مبتلا به اندوکاردیت یافت می شود.

s.mitis
مستقر در سطوح دندان ها، معمولا در موارد باکتریمی بعد از کشیدن دندان یافت می شود، در افراد مبتلا به اندوکاردیت یافت می شود.
s.milleri
برای اولین بار از چرک آبسه دندان جدا شد، در فلور شکاف لثه یافت می شود.
s.salivarius
استقرار در سطوح مخاطی(عمدتا زبان) ، در بزاق یافت می شود.
استافیلوکوک ها
در محیط دهانی به نسبت کمی یافت می شوند، عمدتا استاف اورئوس هستند(50 درصد)
کوکسی های گرم منفی:
• Neisseriae
• Veillonellae

Neisseriae
معمولا بر روی سطوح دندان و یا مخاط یافت می شود، اسیدلاکتیک را متابولیزه می کنند.
Veillonellae
لاکتیک اسید را متابولیزه می کنند، احتمالا از تشکیل پوسیدگی دهان جلوگیری می کند.
باکتری های گرم مثبت
• Actinomyces
• Lactobacilli
• Corynobacteria
Actinomyces
در ایجاد و بلوغ پلاک میکروبی کمک می کنند ، به باکتری های دیگر متصل می شوند.

Lactobacilli
عمدتا در سقف دهان یافت می شوند، اقدام به پوسیدگی می کنند.
باکتری های گرم منفی
• Bacteroides
• Fusobacteria
• Capnocytophaga
• Actinobacilli
• Speirochetes

Bacteroides
Bacteroides melaninogenicus
• B.gingivalis
• B.intermedius
Bacteroides gingvalis
باعث تشکیل آبسه می شود، عمل فاگوسیتوز را کاهش می دهد، کموتاکسی سلول های پلی مورفونوکلئر را مهار می کند.
Bacteroides intermedius
باعث تشکیل آبسه می شود اما درجه آن از Bacteroides gingvalisکمتر است.
Fusobacteria
• Fusobacterium nucleatum
• Fusobacterium periodonticum
این باکتری ها در عفونت های مختلف با اسپیروکت ها همکاری می کنند.
Capnocytophaga
gingivalis, ochracea, sputigena
این باکتری ها در سقف دهان و شکاف لثه یافت می شوند. کموتاکسی سلول های پلی موفونوکلئر را مهار می کنند.
Actinobacilli
A. actinomycetemcomitans –
کموتاکسی سلول های پلی موفونوکلئر را مهار می کنند. عملیات لنفوسیت ها را تغییر می دهند. در 90 درصد افرادی که مبتلا به التهاب اطراف بافت دهان هستند دیده می شود.
Speirochetes
Treponema denticola، Treponema orale ، Treponema macrodentica
این باکتری ها در فلور شکاف لثه قرار دارند.
قارچ ها
حضور آنها به Ph دهان وابسته است.
کاندیدا آلبیکنز، Candida krusei
دیگر میکروارگانیسم ها
ویروس ها: Herpes simple virus (HSV)
مایکوپلاسماها: Mycoplasma oralis
پروتوزوآ: Entamoeba gingivalis, Trichomonas tenax
تاثیر فلور دهان در میزبان:
تاثیر فلور دهان در میزبان به دو صورت مفید و مخرب است
تاثیر مفید
▪ میکروارگانیسم ها موادی تولید می کنند که میزبان برای نیازهای متابولیک از آن ها استفاده می کند. (به عنوان مثال ویتامین BوK)
▪ با توجه به رقابت بین ساپروفیت ها و میکروارگانیسم های پاتوژن هیچ فعالیت بیماری زایی از میکروارگانیسم های پاتوژن وجود ندارد.
▪ باعث افزایش ایمنی طبیعی میزبان می شود.
اثرات مخرب
پوسیدگی دندان
التهاب اطراف بافت دندان
برفک دهان
توزیع فلور نرمال در سطوح دهان
با توجه به شرایط مختلف محیطی در حفره دهان، ترکیب کیفی و کمی فلور دهان از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است.
میکروارگانیسم های موجود در بزاق
Strep. Salivarius ، Strep. Mitis ، Veillonellae
زبان
حدود 100 باکتری در هر سلول اپتیلیال زبان موجود است.
Strep. Salivarius ، Strep. Mitis ، استافیلوکوک ها، باکتریوئیدها
مخاط سقف دهان
5 تا 15 باکتری در هر سلول اپتیلیال وجود دارد.
Strep. Mitis
شکاف لثه
در این ناحیه تعداد زیادی باکتری وجود دارد(1012 در هر سانتی متر مربع)
عمدتا باکتری های بی هوازی در این ناحیه وجود دارند
bacteroides melaninogenicus ، speirochetes
نسبت باکتری های بی هوازی به هوازی در این ناحیه 10 به 1 است.
پلاک میکروبی دندان
پلاک میکروبی یک لایه نرم است که بر روی سطح دندان تشکیل می شود و شامل انواع بسیاری از باکتری هاست.
تغییرات کیفی و کمی که در ترکیبات پلاک دندان رخ می دهد به موارد زیر بستگی دارد:
زمان، فرد، مورفولوژی سطح دندان، ناحیه سطح دندان
پلاک دندانی باعث تشکیل بیوفیلم می شود، شکل گیری آن با رسوب مواد آلی از بزاق شروع می شود. حدود 100 باکتری در هر سانتی متر مربع در پلاک دندانی اولیه وجود دارد.
باکتری های اصلی پلاک دندانی اولیه شامل موارد ریز هستند:
Strep. Sanguis ، Actinomyces ، Lactobacilli
بعد از 1 تا 2 روز تعداد باکتری ها به 107/108 باکتری در هر سانتی متر مربع می رسد. در این زمان باکتری های اصلی عبارتند از: Strep. Sanguis ، باکتری های بی هوازی، Veillonellae ، پپتواسترپتوکوک ها
در پلاک دندانی اولیه عمدتا باکتری های هوازی هستند و در پلاک دندانی بالغ عمدتا باکتری های بی هوازی هستند.
باکتری ها ممکن است به صورت کلنی و هتروژن باشند. نوع هتروژن معمولا در لایه های عمیق تر پلاک دندانی یافت می شود.
شایع ترین میکروارگانیسم های پلاک دندان:
استرپتوکوک ها، Actinomyces ، باکتری های گرم منفی (leptotrichia buccalis ، bacteroides )
فاکتورهای موثر بر ترکیب فلور دهان:
▪ درجه حرارت : تاثیر مستقیم بر متابولیسم میکروبی دارد. تاثیر غیر مستقیم بر PH، قدرت یونی و فعالیت آنزیمی فلور دهان دارد.
▪ PH : بیشتر میکروارگانیسم های اسیددوست نیستند و PH مورد نیاز آن ها 5/6 تا 5/7 است. بعضی از استرپتوکوک ها، لاکتوباسیل ها و قارچ ها اسید دوست هستند.
▪ مناطق بی هوازی دهان : با وجود این که حفره دهان غنی از اکسیژن است با این حال مناطقی هستند که بی هوازی می باشند، این مناطق عبارتند از: شکاف لثه، فضای بین دندان ها، پلاک دندانی بالغ.
▪ حرکات بلع : در طول روز حدود 590 حرکت بلع انجام می شود و این حرکات در شب حدود 50 تا می شود. در بین وعده های غذایی فلور باکتریایی افزایش می یابد.
▪ مواد غذایی : حضور یا عدم حضور مواد غذایی بیان فنوتیپی میکروارگانیسم ها(سنتز ، حساسیت به آنتی بیوتیک، فعالیت آنزیمی، تولید پلی ساکارید) را تعیین می کند.
▪ عوامل ضدمیکروبی: لاکتوفرین، لیزوزیم، سیستم لاکتوپروکسیداز، ایمونوگلوبولین ها، سلول های سفید
▪ تعاملات میکروبی : تعاملات میکروبی ممکن است منجر به توسعه یا مهار میکروارگانیسم ها شود.
▪ سن: حفره دهان نوزاد استریل از باکتری است، بعد از گذشت 6 تا 10 ساعت باکتری ها مستقر می شوند، در طول روزهای اول زندگی درصد Strep.salivarius حدود 98 درصد است، در طول روزهای اول زندگی میکروارگانیسم های هوازی وجود دارند به تدریج میکروارگانیسم های بی هوازی به طور قابل توجهی افزایش پیدا می کنند، فلور میکروبی دهان در کودکان و بزرگسالان تقریبا یکسان است به جز speirochetes ، bacteroides melaninogenicus ، actinomyces viscosus که بعد از سن 12 تا 14 سالگی در فلور دهان یافت می شوند.
بیوفیلم
تعریف بیوفیلم
تجمع سازمان یافته از جمعیت باکتریایی است که توسط ماتریکس ارگانیک احاطه شده است و به صورت متصل به سطوح باقی می ماند. مطالعات متعدد نشان داده است که باکتری های شرکت کننده در بیوفیلم دهان ژنتیک متفاوتی با انواع توسعه یافته دیگر دارند. مجاورت باکتری ها در بیوفیلم به آن ها توانایی تبادل پیام های شیمیایی را می دهد.
ویژگی های مشترک بیوفیلم ها
حضور باکتری
حضور ماتریکس خارج سلولی تولید شده توسط باکتری
سطح پایدار
تشکیل بیوفیلم در سطح حفره دهان
▪ یون های مثبت و منفی (PO4 و Ca2+ ) جذب مولکول های بزرگتر (گلیکوپروتئین ها) می شوند.
▪ معمولا اتصال به صورت مستقیم صورت می گیرد.
▪ غشاء مینا تجمع گلیکوپروتئینی در سطح مینای دندان است.
▪ گلیکوپروتئین ها دارای SO4 ، COO و OH هستند که اغلب به مواد روی سطح دندان می چسبند.
▪ گلیکوپروتئین ها همچنین ممکن است به NH+ مینای دندان هم متصل شود.
▪ سطح مینا آمفوتریک است.
ترکیبات بزاق که بیشترین تمایل برای اتصال به مینا را دارند عبارتند از:
سیستئین، هیستیدین، تیروزین، تریپتوفان، فنیل آلانین، پرولین

[/vip-members]