بلاگ

همولیز اسمزی یا شکنندگی گویچه های قرمز(osmotic hydrolysis or fragility of red blood cells)

بافت خونی شامل پلاسما و گویچه ها است.گویچه های سرخ یا اریتروسیت شامل ۲ بخش متمایز هستند یکی Stroma یا قسمت غشایی که باعث جلوگیری از خروج هموگلوبین می شود و دیگری هموگلوبین که بیشتر فضای درون سلولی را فرا می گیرد.همولیز عبارتست از خروج هموگلوبین از گلبول های قرمز تحت تاثیر هر عاملی ,بنابراین همولیز با پاره شدن غشا گلبولی و خارج شدن هموگلوبین همراه است.در این صورت محلول خون پس از آنکه عمل همولیز در آن صورت گرفت به علت این که هموگلوبین در آب محلول است شفاف می شود و جسم گلبولی که بی رنگ است در ته ظرف رسوب می کند.

هرگاه گویچه های سرخ در یک محلول کم فشار (هیپوتونیک) قرار گیرند طبق قانون اسمز آب به داخل آنها وارد شده متورم می شوند و این عمل بستگی به عوامل مختلفی از جمله نسبت سطح به حجم ,فشار اسمزی داخل سلول و میزان نفوذ د.پذیری غشاء گویچه ها دارد.اگر فشار محیط از حد معینی کمتر شود غشا گلبولی پاره شده و هموگلوبین آزاد می گردد.بر عکس اگر گلبول ها در یک محیط پر فشار(هیپرتونیک)قرار گیرند آب خود را از دست داده و سطح گلبول ها چروکیده می شود.کیفیت همولیز منحصرا بستگی با فشار اسمزی ندارد بلکه در محیط های هم فشار یا Isotonic نیز گلبول های قرمز تحت تاثیر برخی از مواد شیمیایی مانند اسیدها ,سموم و …. همولیز می شوند که به چنین موادی

[vip-members]

همولیز کننده یا Hemolysator گویند.اسمولالیته پلاسمای معمولی برابر با ۳۰۰ میلی اسمول در یک کیلوگرم آب است که برابر با محلول کلرور سدیمی است که غلظت آن ۰٫۹ درصد باشد.

همولیز اسمزی یا شکنندگی گویچه های قرمز

در PH ثابت و درجه حرارت معمولی هنگامی که گویچه های سرخ در محلول ۰٫۶ دصد نمک طعام با اسمولالیته ۲۰۰ میلی اسمول قرار گیرند متورم شده و حجم آن افزایش می یابد ولی هموگلوبین آن خارج نمی شود.تدریجا با رقیق شدن محلول نمک طعام در یک غلظت خاصی تمام گلبول ها همولیز می شوند.همولیز اسمزی اصولا در داخل بدن اتفاق نمی افتد ولی آزمایش شکنندگی اسمزی در تعیین حالات مرضی گویچه های سرخ نظیر اسفروسیتوز ارثی(Hereditary Spherocytosis) و اسفروسیتوز اکتسابی (Acquired Spherocytosis) مفید می باشد.

مواد و وسایل مورد نیاز:

۱- لوله آزمایش کوچک(لوله همولیز)

۲- جا لوله ای (رک)

۳- پیپت

۴- خون سیتراته

۵- محلول کلرور سدیم یک درصد

۶- سانتریفوژ

۷- میکروسکوپ

۸- لام و لامل

۹- آب مقطر

۱۰- قطره چکان

روش کار:ابتدا طبق جدول زیر در ۱۲ لوله آزمایش با استفاده از قطرات کلرور سدیم یک درصد و آب مقطر با توجه به فرمول

درصد غلظت هر لوله = حجم کلرور سدیم یک درصد/کل حجم

غلظت های هیپوتونیک کلرور سدیم را ۰٫۸ الی ۰٫۲ درصد تهیه می کنیم(محلول هایی با غلظت های مختلف کلرور سدیم) سپس داخل هر لوله یک یا ۲ قطره خون اضافه کرده و بعد از وارونه نمودن ,لوله ها را در محل خود درون جالوله ای قرار می دهیم و پس از مدت ی ساعت انجام عمل همولیز را در لوله ها بررسی و نتیجه را گزارش دهید.بهتر است لوله ها را پس از ۱ ساعت به ممدت ۵ دقیقه با سرعت متوسط (۳۰۰۰ دور در دقیقه) سانتریفوژ کرده و همولیز را بررسی نمایید.در افراد طبیعی همولیز از غلظت ۰٫۴۵- ۰٫۴۰ درصد شروع شده و در غلظت ۰٫۳۵-۰٫۳۰ درصد کامل می شود.در تالاسمی هموزیگوت و کم خونی داسی شکل میزان اسمتیک فرازیلیتی کاهش و در اسفروسیتوز ارثی افزایش می یابد.برای مشاهده کامل عمل همولیز می توان از محلول های دارای غلظت های مختلف یک قطره رو لام قرار داد و بعد از لامل گذاری با میکروسکوپ به مطالعه ی آن پرداخت.در این صورت مشاهده خواهیم کرد که در محلول های با تراکم بالا گلبول ها کاملا دیده می شوند (همولیز صورت نگرفته) ولی در محلول های با تراکم پایین گلبول ها دیده نمی شوند(همولیز صورت گرفته).

تفسیر:لوله های شماره ۱ و ۲و ۳و ۴ همولیز نشده اند.لوله شماره ۵ همولیز شروع شده ولی دارای بلورهای نمک می باشد.لوله شماره ۶ همولیز شد وقتی همولیز می شود روشن تر می شود.در لوله شماره ۸ همولیز کامل صورت می گیرد.

[/vip-members]